به گزارش قدس آنلاین، آئین گرامیداشت روز حافظ و رونمایی از نسخه خطی نفیس و هنری قدیمی دیوان حافظ، متعلق به سه قرن گذشته، در آستانه روز بزرگداشت خواجه شمسالدین محمد بن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی با حضور عصمت مؤمنی معاون کتابخانه ملی، حسن انوری استاد برجسته و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در تالار فرهنگ مرکز همایشهای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد.
واژه «عشق»۲۵۰ بار در ابیات حافظ به کار رفته است
حسن انوری استاد برجسته و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی ضمن خوانش ابیات متعدد از غزلیات حافظ گفت: معاصران حافظ شیرازی نیز به سخنوری او اذعان داشتهاند. خواجه شمسالدین محمد بن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی، دیوان اشعار خود را گردآوری نکرد و پس از درگذشت او، شمسالدّین محمّد گلندام یکی از دوستان و نزدیکان حافظ، اشعار او را جمع آوری و گردآوری کرد، او همچنین مقدمهای بر دیوان اشعار حافظ نوشته است.
انوری ادامه داد: حافظ بهترین کلمات را از زبان فارسی بیرون کشیده و برای بیان مقصود خود بکار برده است، در این باره میتوان به کلماتی چون «دُرّ» و «گوهر» اشاره کرد. هدف و قصد حافظ گفتن کلام به بهترین صورت ممکن است. بر همین اساس ممکن است در دیوان حافظ تناقضهایی بنظر خواننده بیاید، چراکه او نمیخواهد یک نوع نگرش و فکر را به مردم تزریق کند.
عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی به برخی از تناقضهای موجود در ابیات این شاعر اشاره کرد و گفت: او در جایی میگوید «حافظم در مجلسی دُردیکشم در محفلی/بنگر این شوخی که چون با خلق، صنعت میکنم»، همچنین حافظ ابیاتی را در زمینه اشاعره و معتزله آورده است. برخی با بررسی اشعار حافظ میگویند او جبری است، اما در جایی او حداکثر اختیار را با اشعار خود به تصویر در آورده است.
وی یادآور شد: اینکه حافظ را عارف میدانند، تنها مربوط به عصر حاضر نیست، در گذشته نیز برای دیوان او شرح عرفانی آوردهاند. اما با توجه به ابیاتی که از او به جای مانده، حافظ این موضوع را رد میکند.
به گفته انوری، نمیتوان گفت که حافظ از نظر فکری مانند فلاسفه فکری سامانمند دارد، چرا که هرچه را که گفته ضد آن را هم آورده است. البته مواردی غیر آن وجود دارد. در این زمینه میتوان به «عشق» اشاره کرد؛ او ۲۵۰ مرتبه کلمه عشق را به کار برده است؛ عشق بهترین و ناب ترین فکر حافظ بوده است، برخی مربوط به ذات الهی، برخی عشق زمینی است، اما معشوقِ بیشتر این ابیات مشخص نیست.
انوری در ادامه سخنان خود با طرح این پرسش که حافظ برای مردم و جهان امروز چه پیامی دارد، ابراز داشت: او پرورده قرن هشتم است و ما امروز در قرن پانزدهم به سر میبریم. بر همین اساس مسائلی که امروزه وجود دارد، حتی به مخیله این شاعر نیز خطور نکرده است. بر همین اساس نمیتوان راه حلی را در این زمینه از حافظ انتظار داشت.
وی تصریح کرد: امروز میگوییم باید با عقلانیت زندگی کنیم (عقل جمعی که از تجمیع شعور جمعی به دست میآید) اما حافظ میگوید «نهادم عقل را ره توشه از می/ز شهر هستیش کردم روانه»؛ اما با این تفاسیر میتوان از حافظ، سعدی و ... نکاتی را به دست آورد که امروز نیز همچنان کارایی دارد، ازجمله میتوان از عشق برای ساختن خود، خانواده و جامعه استفاده کرد.
به کار رفتن ۹۲ مجلس تصویر در نسخه خطی نفیس و قدیمی دیوان حافظ
در ادامه نوشاد رکنی نسخه شناس و عضو کمیته نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ضمن تشریح فرآیند خرید نسخه خطی نفیس دیوان حافظ گفت: این نسخه در مقایسه با سایر نسخ خطی ویژگیهای منحصر بفردی داشت، عموماً تعداد مجالس تصاویر دیوانهای حافظ زیاد نیست، در حالی که این نسخه ۹۲ مجلس تصویر داشت و با تذهیب های خاص به سبک هندی و جلد نفیس آراسته شده بود.
وی تنوع در استفاده از گلها را دیگر ویژگی این نسخه قدیمی برشمرد و افزود: کاغذ این نسخه قدیمی ترمه هندی است و این نوع کاغذ معمولاً به مرور زمان آسیب و صدمه میبیند، اما این نسخه هیچ صدمهای ندیده است و این مهم بیانگر نگهداری درست این اثر قدیمی است. در همین زمینه فرصت برای پژوهشگران به منظور پژوهش درباره ابعاد مختلف این نسخه قدیمی در کتابخانه ملی ایران مهیا است.
در پایان این مراسم با حضور اساتید برجسته و مسئولان حاضر، از نسخه قدیمی دیوان حافظ متعلق به سه قرن گذشته رونمایی شد.
انتهای پیام/
منبع: فارس
نظر شما